YKS sonuçları, eğitim planlanmanıza Türkiye'de uygun bir yol çizmenize imkan tanımıyor ve açıkta kalma endişesiyle yurt dışında üniversite araştırmalarına mı başladınız? Özellikle son dakikada bu planlamaya başlayan veli ve öğrenciler için dikkat edilmesi gerekenler neler? Önünüzdeki kısa sürede hangi aşamalardan geçeceksiniz?
Üniversite eğitimine yurt dışında devam etmek isteyen öğrenciler için başvuru tarihlerine bakıldığında aslında yılın iki farklı döneminde bu başvuruların gerçekleştirildiğini görüyoruz. Kuzey yarım küredeki Kanada, Amerika, İngiltere, İskoçya ve İrlanda gibi Anglosakson eğitim sistemlerinde üniversite başvuruları aslında öğrenci 12. sınıfa başlarken, yani Eylül ayı itibariyle başlıyor, üniversitenin niteliğine bağlı olarak takip eden Mayıs ayı sonunda sona eriyor. Nitelikli okullar takdir edersiniz ki çok daha erken bir dönemde tüm kabullerini ve yerleştirmelerini tamamlamış oluyor. Keza Ivy League ve Russell Group okulları başarılı öğrenciler için kabullerini Kasım gibi vermeye başlar ve yerleştirmelerini büyük ölçüde ilk turda tamamlar. Bu ülkelerdeki yerleştirmeler her okul için farklı sayıda kabul turunun ardından Haziran’da tamamlanmış olur. Kıta Avrupası’nda ise her ülke farklı bir takvimi takip eder ve merkezi bir başvuru sistemi olmadığı için her ülke için ayrı bir takip gerekiyor. Örneğin Türk öğrenciler tarafından oldukça talep gören Hollanda ve İsveç gibi saygın eğitim ülkelerinde de Anglosakson ülkelerdeki takvime paralel bir kabul süreci işletilir. Öte yandan Almanya ve İtalya gibi ekonomik ve yine oldukça saygın destinasyonlarda ise hazırlık sürecini oldukça erken başlatmak koşuluyla başvurular için daha uzun bir süre adaylara tanınır ve Temmuz ayı içinde bu ülkelerdeki üniversitelere başvurular tamamlanır. Özellikle kurlardaki artış sebebiyle bahsi geçen ülkelerdeki eğitim ücretlerini ödeme noktasında zorlanan ebeveyn ve öğrenciler için ise Polonya, Litvanya, Bulgaristan gibi yine AB ülkelerindeki alternatiflerde de başvurular Temmuz ayında kapanır. Ancak not etmek gerekir ki, bir ciddiyete sahip üniversitelerde başvuru süreci aslında sanıldığı kadar dünden bugüne yapılabilecek ve kabul ise öğrenciden hiçbir nitelik göstermeksizin doğrudan alabileceği şeyler değil. Bu sebeple de aslında bahsettiğimiz takvime uygun bir şekilde planlı, zamanlaması doğru bir şekilde yönetilmesi gereken ve vakit alan bir süreç yurt dışı üniversite başvuruları.
Asıl problem ise aslında YKS sonuçlarının beklendiği gibi gelmediği veya YKS puanlarıyla istenen programlarda yerleştirme alınamadığı durumlarda ebeveyn ve öğrencilerde bir anda beliren, plansız ve hazırlıksız yurt dışında eğitim alternatiflerine yönelme refleksiyle ortaya çıkıyor. Şimdiye kadar hiçbir şekilde aile içinde dahi olsa masaya konmamış, değerlendirilmemiş, üstünde çalışılmamış bir konu olan yurt dışı üniversite seçeneği, YKS’yi takiben bir anda gündem olunca, bu konu birçok açıdan suistimale açık hale geliyor.
Doğal olarak çocuklarının eğitimden uzak kalmaması isteyen ebeveynler, hazırlıksız bir şekilde ve telaşla bu seçeneğe sarıldığında, önce, hali hazırda akademik anlamda çok fazla başarı gösteremeyen öğrencileri için “en azından üniversite okusun” perspektifiyle hemen kaydı tamamlama arzusuna kendini kaptırıyor, daha sonra da önüne çıkan ilk bilginin ya da kendisine anlatılan ilk şeyin doğru ve gerçek olduğuna kendini inandırıp aslında öğrenci için hiçbir niteliği ve değeri olmayan kurumlarda kendini eğitim alırken buluyor. Büyük rahatlıkla söylenebilir ki, AB ülkelerinde bulunan herhangi bir üniversitenin YÖK tarafında bir denklik problemi yok. Ancak veliler hangi ülkeye başvuruyor olursa olsun https://okultanima.yok.gov.tr adresinden başvurduğu okulun denklik süreçleriyle ilgili detaylı bilgiye erişebilir. Ancak gidilmek istenen okulun denkliğinin olması, söz konusu okulun öğrenciyi kabul etmeye hazır bir şekilde beklediği anlamına gelmediği gibi, denkliğinin olması o okulda okunmaya değdiği anlamına da gelmiyor ne yazık ki. Bu sebeple de hazırlıksız olan bir veli, kaçınılmaz olarak birine danışmak ya da birinden destek almak zorunda hissedebiliyor.
Bu yola çıkacak öğrenci ve velilere ilk tavsiyem bu yola çıkacak öğrenci ve velinin kendi okuluyla temasa geçmesi ve kendi okulunun ilgili departmanlarından yardım alması. Ancak YKS’yi takiben yaz aylarında okul çalışanları bazen çok yardımcı olmak istemeyebiliyor, veya kayıt telaşesi içinde zaten çoktan mezun olmuş öğrencilerine çok fazla vakit ayıramayabiliyorlar. Devlet okullarında okuyan öğrencilerin büyük bir kısmının ve kimi özel okul öğrencilerinin ise okullarında bu desteği alabilecekleri bir birim bulunmuyor çoğu kez. Bu gibi durumlarda ise profesyonel destek almak gerekebiliyor.
Bu noktada ise öğrenci ve velinin, yanlış yönlendirilmemek adına sektörde karşılaşabileceği iş modellerinden haberdar olması gerekli. Çünkü genellikle yurt dışı eğitim planlamasındaki gayri ahlaki pratikler öğrenci okula gittikten sonra değil, gitmeden önce yaşanıyor.
Son dakika yurt dışı başvurusu yapmak isteyen velilerin hali hazırda zaten seçenekleri oldukça dar. Durum böyle olunca ve bir destek almak istediklerinde iki farklı senaryo ile karşılaşıyorlar. Kimi danışman kurumlar temsilciliğini yaptıkları okullardaki programlarda boş kontenjanlara son dakika öğrenci yönlendirip okullardan komisyon almayı, kimi danışman kurumlar ise öğrenciye uygun programı az seçenek arasından bulup mümkün olan en doğru programı öğrenciyle eşleştirmeyi ve bunu için öğrenci ve veliden danışmanlık ücreti talep etmeyi tercih ediyor. Aslında işletme okullarında sıkça söylendiği gibi veli ve öğrenciler ya hizmet almak için para ödeyip müşteri oluyorlar, ya da ücret ödemeksizin hizmet alıp ürün haline geliyorlar. İlk modeli tercih eden danışman şirketler daha çok acente gibi hareket ederken, ikinci modeli tercih edenler ise sürece daha akademik yaklaşarak eğitim koçluğu yapıyorlar diyebiliriz. Tabii ki iki modeli de hakkıyla ve doğru bir şekilde yapan danışman kurumlar bir hayli sayıda var, ve yine eğer zamanlaması doğru şekilde yönetilir ise iki model de öğrenci için nitelikli eğitime kavuşmak adına tercih edilebilir alternatifler. Ancak ilk model son dakika başvuru yaparken ebeveynlerin telaşesini, kaygısını ve endişesini suistimal etmek isteyenler tarafından daha çok tercih edilen bir seçenek. Çünkü hedeflenen, öğrenciye göre bir program bulmak değil, denk gelen ilk programa öğrenci göndermek, kaydı tamamlamak ve ücreti ödetmek. Bu sebeple okul ile danışman arasında bir ticari ilişki var mı ona bakmak kendinizi korumak için yapacağınız ilk şey. Okul ile ticari ilişki içinde olmak tek başına danışman kurumu problematik hale getirmiyor tabii ki, keza temsil edilen söz konusu okul saygın bir okul ise aslında danışman kurumun da saygın bir kurum olduğunu değerlendirebiliriz. Bu sebeple aslında ciddi bir mesaiyi de tavsiye edilen okulu araştırmaya ayırmak ve buna göre risk analizi yapmak gerekiyor. Üniversite sadece sıralamalardaki yerine değil, mezunlarının profiline, uluslararası programlarla olan ilişkilerine, akademik çıktılarına bakmak son dakika da olsa doğru okulda eğitim almak için veli ve öğrencinin yapabileceği en kritik hamleler.
Comments